Ons verhaal over lokale democratie
Onze democratie is een groot goed. Niet perfect, maar wel het beste dat we hebben. Het lokale bestuur van gemeenteraad en B&W vormt wettelijk het hoogste lokale gezag, dat voor onze gemeente de besluiten neemt. Onze lokale democratie is veel meer: het levende fundament wordt gevormd door het samenspel van politieke bestuurders en inwoners. Bestuurders, gemeenteraadsleden en inwoners hebben elkaar nodig om de democratie levend te houden. Om er samen elke keer weer nieuw leven in te blazen, om er vertrouwen in te krijgen, om besluiten te nemen die door inwoners gedragen worden. De lokale democratie en de gemeente zijn ons gemeenschappelijk bezit.
Als inwoners mopperen op onze gemeente en ontevreden zijn, beschouwen we dit als een teken van betrokkenheid bij de publieke zaak. OPEN ziet het als een aansporing om het gesprek te zoeken, samen te bespreken wat er beter kan en te overleggen over creatieve oplossingen.

Ook OPEN staan voor zachte stemmen
Inwoners worden mondiger, brengen hun belangen over het voetlicht en zijn vaak goed op de hoogte. Tegelijkertijd zijn er belangen die vaak minder luid klinken. OPEN kijkt naar wat er op tafel wordt gelegd, en wat er in stilte afwezig is. Wij vinden dat alle belangen een plek verdienen aan de tafel van de politieke besluitvorming. Dus ook groepen die minder gemakkelijk van zich laten horen, zoals woningzoekenden of jongeren, kwetsbare inwoners en degenen die geen stem hebben, zoals bomen, weidevogels, vee of insecten. Het democratisch proces moet wat OPEN betreft niet alleen deelbelangen, maar zeker ook het grotere geheel aan bod laten komen. De gemeente en de publieke zaak zijn van en voor ons allemaal.

Meedoen aan besluitvorming
Veel inwoners, organisaties en ondernemers laten zich horen over zaken waar zij direct bij betrokken zijn of waar zij een sterke mening over hebben. Daar is niks mis mee, want het gaat om hun legitieme aandeel in de belangenstrijd en beleidsafweging. Daar hebben we onze gemeentelijke participatietrajecten voor.

Participatietraject vraagt strakke regie
Bij lokale besluitvorming heeft de gemeenteraad altijd het laatste woord. Voor inwoners die meedoen aan de besluitvorming zal dit vanaf de start helder moeten zijn. Meedoen betekent altijd: de gemeenteraad zal er per slot nog over moeten beslissen. En de gemeenteraad kan vooraf kaders voor dit traject vaststellen. Inwoners kunnen meedoen en alles bespreken, maar zij krijgen geen blanco volmacht om te beslissen. Begeleiders van participatieprocessen moeten over de vaardigheid beschikken om dit kader steeds opnieuw op tafel te leggen.

Alle belangen op tafel
Er zijn stemmen die minder luid klinken. Die van duurzaamheid, klimaat en biodiversiteit. Of die van woningzoekenden die al jaren wachten op een woning. Zodra onze gemeente een participatietraject start, is voorzien in vertegenwoordiging van deze belangen. Bijvoorbeeld door een ambtenaar met deze rol te bekleden of door een specifieke deskundige mee te laten doen. Om te horen en mee te wegen wat verloren gaat als alleen de luide stemmen aan bod komen.

Burgerfora, representatie op basis van loting
Spontane inbreng van betrokken inwoners heeft vaak als nadeel dat die niet erg representatief is voor alle inwoners. Over specifieke kwesties kan een burgerforum een representatief geluid laten horen. De samenstelling komt namelijk tot stand op basis van loting, zodat een goede afspiegeling ontstaat.
Een burgerforum heeft zin als de gemeenteraad vooraf uitspreekt met de uitkomsten echt iets te willen doen; niemand zit te wachten op een loos debat. De burgemeester benoemt de leden officieel. Het forum bespreekt naar eigen inzicht de kwestie, met een technisch voorzitter en ambtelijke ondersteuning van de beraadslagingen.
De gemeenteraad kan ook een tijdelijke dorpsraad instellen, op basis van loting dus, als er een lastige of slepende kwestie speelt. Een jeugdraad die over een specifiek thema spreekt, is ook een positieve invulling.

Vertrouwen terugwinnen door te leveren
Een gemeente die in de praktijk niet levert, die alleen laat meepraten om aan procedures te voldoen, verliest het vertrouwen van de inwoners. Vertrouwen winnen is de opgave waar onze gemeente voor staat. Dat moet vooral blijken uit praktisch leveren: doen wat tijdens het proces beloofd is, laten zien wat er met de inbreng is gedaan.