Algemene beschouwingen door fractievoorzitter Marijn Bouwmeester

Voorzitter,

Vanavond hebben we het over de begroting van onze gemeente. Onze dank gaat uit naar de ambtenaren en het college voor het opstellen van deze begroting.
Allereerst wil ik een paar algemene dingen zeggen, daarna zal ik wat zeggen over de begroting:

  • Als OPEN staan wij pal voor onze kernwaarden: sociaal en groen.
    Dat betekent volgens ons ook dat we zorgvuldig omgaan met onze mensen: inwoners van onze gemeente, onze ambtenaren en ook onze raadsleden. Het vertrek van een aantal ‘jonge’ raadsleden raakt ons (en mij persoonlijk ook). Bij ons in de fractie vertrok Sigrid, die mede door het gebrek aan betaalbare woningen haar heil elders heeft gezocht. En voor mensen met jonge gezinnen, is het voortdurend balanceren tussen privé/werk en raad, waarbij de balans te vaak uitslaat naar een besluit om te vertrekken. Ik roep deze raad op om het gesprek hierover serieuzer te gaan voeren. Wij zijn vertegenwoordigers van alle inwoners in onze gemeente, niet alleen van de mensen die het zich kunnen permitteren om hier te zitten.
  • Dit raakt aan een ander punt: Onze gemeente wordt steeds meer een plek voor de mensen die het al goed hebben. De hoge huizenprijzen drijven mensen die wij voor de gezonde samenstelling van onze dorpsgemeenschappen heel hard nodig hebben weg, om het nog niet over de onnoemelijke lange wachtlijsten voor sociale huur te hebben. Er zijn zoveel jongeren wiens leven in de wachtstand staat omdat er geen geschikte woonruimte is, en zoveel ouderen die nu niet goed kunnen doorschuiven.
    Wonen is een recht, geen privilege. Wij vinden het belangrijk dat de positie van woningzoekenden, woningcorporaties sterker wordt en dat zij in duurzame huizen kunnen wonen. Het aantal sociale huurwoningen moet omhoog, en de kwaliteit ervan ook. Dat draagt bij aan bestaanszekerheid. Wij wachten met smart op de woonvisie. En dan druk ik me eufemistisch uit.
  • Bestaanszekerheid is een toverwoord in de verkiezingsprogramma’s van de landelijke politieke partijen. Op lokaal niveau zijn de mogelijkheden helaas beperkt. Onze poging om de energietoeslag voor een grotere groep beschikbaar te maken, zoals in veel andere gemeenten, heeft het helaas niet gehaald. Het college heeft wel toegezegd om meer te doen aan communicatie met name over de mogelijkheden voor maatwerk. Dat laatste lijkt helaas maar beperkt gelukt. Daar zullen we de komende periode extra op letten.
  • We hebben afgelopen jaar met elkaar een ambitieuze en stevige Omgevingsvisie neergezet. Deze moet uitgangspunt bij uitvoering van projecten zijn, zoals veilige oversteekplaatsen en leefbaarheid. Komend jaar komt er een nieuw Mobiliteitsbeleid. Met name voor voetgangers en fietsverkeer is dat belangrijk: dat zijn de kwetsbare verkeersdeelnemers die dit het hardst nodig hebben en hun welzijn is een randvoorwaarde voor de leefbaarheid van onze dorpen.
  • Ook op het tegengaan van klimaatverandering, zoals energiebesparing, vergroten biodiversiteit, hebben we politiek lef en investeringen nodig. OPEN is bereid dat lef te tonen, en hoopt dat andere partijen daar ook toe bereid zijn.
  • Een vraag die wij hebben: wij hebben begrepen dat het college zelf prioriteiten heeft gesteld in de uitvoering van de raadsbrede afspraken en het uitvoeringsprogramma.

Dan ga ik het nu hebben over de begroting
Er ligt een unieke begroting voor ons. Want we hebben een begroting die niet structureel dekkend is voor de komende 3 jaar. De omvang van de tekorten in de ravijnjaren 2026 en daarna zijn zo omvangrijk (6,5 miljoen en 7,3 miljoen) dat het niet langer realistisch is om deze tekorten te dekken door middel van bezuinigingen. Deze tekorten worden volledig veroorzaakt doordat het kabinet gaat korten op het gemeentefonds met 3 miljard. Dit gaat grote gevolgen hebben voor onze gemeente, ook al op korte termijn.
Wij vinden het dan ook onbegrijpelijk en onverantwoord dat enkele partijen verzoeken om de OZB-opbrengst, die nota bene gewoon de inflatie volgt, te verlagen. Dit bekent op korte termijn al een tekort op de begroting en geen verlaging van de schuld. Wij willen dat de begroting minimaal in evenwicht is en dit betekent dat wij die verzoeken niet zullen steunen.
Onze harde vaststelling is dat de partijen die nu deze voorstellen doen eigenlijk zeggen: na ons de zondvloed. Een politiek van afschuiven is niet onze politiek, niet de politiek van OPEN. Wij kiezen voor duurzame oplossingen voor de lange termijn, zoals het verlagen van drempels voor inwoners. Daar heeft uiteindelijk iedereen meer aan.
Overigens blijkt op basis van de gegevens van de website waarstaatjegemeente.nl dat wij per inwoner nog altijd minder aan OZB betalen dan de gemiddelde inwoner in Nederland. De voorstellen schelen per woning tussen de 18 euro (bij verlaging 400k) en 36 euro (bij verlaging 800k).

De investeringen die er wél aan zitten te komen zijn ook keihard nodig. Het verlagen van de OZB veroorzaakt een druk op de financiering en de schuldontwikkeling van de gemeente. De komende 4 jaren gaan wij circa 60 miljoen aan nieuwe leningen aantrekken en met de stijgende rente vormt dit een omvangrijk risico. De schulden van de gemeente gaan de komende jaren hierdoor ook weer stijgen en dat is slecht nieuws voor ons. Ondanks dit risico pleiten wij nu niet voor een afbouw van deze investeringen omdat deze vooral betrekking hebben op onderwijsvoorzieningen in onze dorpen, buitensport en investeringen in openbaar groen, water en infra. Nóg een reden om nu niet aan de OZB te gaan zitten.
Wij kiezen voor duurzame en sociale oplossingen, niet voor een politiek van afschuiven. En wij zullen die voorstellen steunen die daar blijk van geven. Dank u wel.

Wij steunen enkele moties en wij dienen zelf twee moties in: een op mobiliteit, en een op cultuur.

9 november 2024