Deze beschouwing is in de raad uitgesproken door onze fractievoorzitter nav de behandeling van de kadernota 2017
OPEN is een nieuwe lokale beweging van mensen met progressieve ambities voor hun eigen samenleving, de samenleving van de Utrechtse Heuvelrug. OPEN verenigt mensen die zich op veel verschillende plaatsen met gedeelde idealen en ambities met hart en handen inzetten voor waarden die wij nog altijd samenvatten onder de termen “Sociaal en Groen”. Want het gaat ons om waarden die staan voor een eerlijke en duurzame samenleving. Aangesloten bij deze beweging zijn leden van PvdA en GroenLinks en inmiddels vele onafhankelijke (niet partijgebonden) inwoners die zich vooral lokaal betrokken voelen bij onze kernwaarden en het belangrijk vinden dat daar ook politiek handen en voeten aan wordt gegeven. Vanuit verschillende achtergronden vinden we elkaar in een gezamenlijke visie op het lokale bestuur en de grote en kleine vragen die op ons pad komen, zoals vanavond bij de behandeling van de kadernota.
Dank aan het college en de organisatie voor de oplevering van dit document dat weer een slag leesbaarder is geworden dan vorige kadernota’s, weer wat toegankelijker is geworden, nog weer duidelijkere taal spreekt. Wat ons betreft is deze degelijke en heldere kadernota ook het resultaat van een organisatie die de afgelopen jaren hard aan zichzelf heeft gewerkt en de nodige ingewikkelde maar belangrijke veranderingen heeft doorgemaakt. De fractie van OPEN vindt het dan ook belangrijk om hier luid en duidelijk onze waardering uit te spreken voor alle ambtenaren van deze gemeente en het prima werk wat zij leveren. En daarmee vorm geven aan de overheid die wij willen zijn. Participerend en Faciliterend.
In meer politieke zin willen we deze kadernota beschouwen op twee manieren: van dichtbij en van ver weg.
Het sociale domein, van dichtbij
Hier zien wij een prima sociaal beleid op tal van gebieden van minimabeleid tot WMO met een Transformatie die inzet op de kracht van de lokale samenleving en gemeenschapszin opnieuw uitvindt. Maar we zien ook nog steeds forse uitdagingen op het gebied van werkloosheid, jeugdzorg en mantelzorg. Uitdagingen waar we in deze gemeente niet voor weg lopen maar die we willen en moeten aanpakken. Niet door ruzie te maken maar door samen te werken.
Het sociaal domein, van ver weg
Teruglopende financiering lijkt een serieus risico te zijn om vastgesteld beleid uit te voeren. De vergrijzing gaat meer vragen van onze zorgbudgetten en de tweedeling die ontstaat in de samenleving zal ook hier onze aandacht vragen, met name binnen het minimabeleid. Daarom hebben wij in deze kadernota één principieel probleem. De ombuiging “Onderuitputting regelingen”. Dit zijn regelingen die in het sociaal domein vallen en waar we incidenteel middelen op overhouden, maar uit een budget dat bedoeld is om beleid waar wij raadsbreed achter staan uit te voeren. Zeker wanneer de toekomstige financiering onder druk lijkt te staan is deze ombuiging een miskleun waar wij niet aan meewerken. Wij dienen daarom een amendement in om deze ombuiging te schrappen uit de kadernota.
De duurzaamheid van dichtbij
We zijn blij met de ambities om een groene gemeente te zijn en we zijn enthousiast over de manier waarop het college het milieu- en klimaatbeleid vorm geeft samen met de samenleving. Aan de weerklank die dit onder inwoners, ondernemers en instellingen vindt, merk je dat er een grote urgentie gevoeld wordt om onze gemeente duurzaam te maken. Steeds meer scholen en sportverenigingen plaatsen zonnepanelen, inwoners doen er alles aan om afval te scheiden, zodat afval geen afval meer hoeft te zijn, maar waardevolle grondstof, geschikt voor hergebruik. We hebben nog een lange weg te gaan naar een echt circulaire economie, maar op de Heuvelrug worden veelbelovende stappen gezet.
De duurzaamheid van veraf
Maar als wij onze ambities op het gebied van duurzaamheid en energieneutraal in 2035 willen bereiken dan moeten we op alle fronten – wonen, werken, transport – echt kiezen voor drastische maatregelen. De tijd van kleine stapjes en het plukken van ‘laaghangend fruit’ is voorbij. Dat betekent investeren in groene maatregelen, nadenken waar windmolens kunnen staan (niet eindeloos discussiëren óf ze er moeten komen) en woonwijken realiseren zonder aardgas. We zien met veel belangstelling uit naar het uitvoeringsprogramma van het milieubeleidsplan en de routekaart klimaat, omdat de opgaven omvangrijk en belangrijk zijn.
De Samenleving van dichtbij
We zien een krachtige samenleving ontstaan die in staat is een eigen dorpshuis te exploiteren (de Binder), die zelf een actieplan maakt om nieuwe Nederlanders te verwelkomen. Een samenleving die initiatiefrijk is en die we met “dorpsgericht werken“ kunnen ondersteunen en versterken zodat de dorpen deze gemeente maken tot wat zij is: actief en vitaal.
Maar ook zien wij een bedreiging: te weinig mensen kunnen hier een passende woning vinden, dat is nog een forse uitdaging waar we voor staan.
De Samenleving van ver weg
Als wij deze samenleving krachtig willen houden dan wel nog krachtiger maken dan moeten wij waken over de voorzieningen. Zorgen dat iedereen mee kan blijven doen en dat er weer echte kansen komen voor iedereen op de Woningmarkt.
Financiën van dichtbij
Financieel is de kadernota heel helder, we geven het college de complimenten dat onze begroting inzichtelijker is geworden. En daarom is de politiek ook beter in staat te sturen en zo nodig keuzes te maken. Dank voor de heldere taal als het gaat om de schuldpositie en hoe die zich ontwikkelt. De fractie OPEN vindt dat u daarmee de motie hierover goed heeft uitgevoerd. Het is niet aan het college maar aan de raad om nieuwe richtlijnen te geven voor de begrotingen die de komende jaren moeten worden opgesteld.
In deze periode hebben we afspraken gemaakt over de OZB ontwikkeling en daar gaat de fractie van OPEN niet aan tornen.
Financiën Ver weg
Onze mening over de lange termijn financiële ontwikkeling is in één zin samen te vatten: de schuld moet omlaag, de OZB moet daarom omhoog. Deze gemeente heeft een voorzieningenniveau waar we bewust voor gekozen hebben en waar onze inwoners sterk aan hechten. Van zwemwater tot sport accommodaties, van minimabeleid tot ondernemersbeleid. OPEN is van mening dat die voorzieningen onze gemeente maken tot een samenleving waar mensen graag willen wonen, werken en ondernemen, waar niemand buiten boord hoeft te vallen en waar jeugd kan opgroeien met voldoende mogelijkheden voor beweging. Een samenleving die actief is en naar elkaar omkijkt. Die voorzieningen horen bij deze gemeente en moeten worden veilig gesteld. Daarbij opgeteld hebben we nog grote uitdagingen op het gebied van duurzaamheid. We zijn over het geheel genomen een rijke gemeente, maar voor onze voorzieningen betalen inwoners relatief weinig: de zogenoemde onbenutte belastingcapaciteit van onze gemeente is groot. Daarom zien wij een OZB-verhoging op termijn als onvermijdbaar.
Sociaal en Groen, een samenleving voor iedereen, nu en in de toekomst
Dat is waar OPEN voor staat.