Twee keer in het jaar staat de gemeenteraad uitgebreid stil bij de financiën. Welke activiteiten en plannen kunnen we realiseren? Voor de zomer kijken we naar de financiën van vorig jaar én blikken vooruit met de kadernota. Open bewaakt hierbij een sociale, groene toekomst.
In de kadernota bepalen we de begrotingskaders voor de volgende jaren. Binnen die kaders (van beleid en geld) gaat het college de maanden daarna aan de slag met de begroting voor het volgende jaar. Eind van het jaar stellen we die begroting vast. Zo vlak voor het zomerreces dwingt de kadernota ons om zorgvuldig en concreet terug te blikken en vooruit te kijken. Hoe staan we er nu voor en wat zijn de vooruitzichten voor de komende jaren?
2016 gaat de boeken in met zwarte cijfers
Het goede nieuws is dat de rekening over 2016 sluit met zwarte cijfers: zelfs met 2,3 miljoen meer groter dan de verwachte 3,5 miljoen. Maar het college laat hier wel direct een waarschuwing bij horen: ‘Hoewel het positieve resultaat van de jaarstukken anders suggereert, is de financiële situatie van de gemeente nog altijd niet rooskleurig.’
Nu een overschot, straks tekorten
Zo valt ruim € 1,8 miljoen van het overschot onder het sociaal domein. Dit domein krijgt de komende jaren te maken met substantiële kortingen van de rijksbudgetten. In 2015 was op dit domein nog een overschot van € 3,8 miljoen; in 2016 is dat geslonken naar € 1,8 miljoen. Vanaf 2017 worden geen overschotten meer verwacht en vanaf 2018 zelfs tekorten.
Uitgaven stijgen in de komende jaren
Verder voorspelt het college voor de komende jaren onvermijdelijke hoge uitgaven, bijvoorbeeld vanwege de Omgevingswet. Ook voorziet het een teruglopende inkomsten, bijvoorbeeld door de afschaffing van precarioheffing. Voor deze ontwikkelingen is binnen de huidige begroting geen dekking. Dergelijke tegenvallers kunnen op de begroting niet gemakkelijk worden opgevangen.
Open bewaakt budget voor inwoners die zorg nodig hebben
Kortom, sombere vooruitzichten. Maar Open waakt ervoor dat de inwoners die voor hun zorg van de gemeente afhankelijk zijn, die zorg gegarandeerd blijven ontvangen. We hebben daarom een amendement ingediend om de 1,8 miljoen overschot van het sociaal domein apart te zetten. Dit kan in de vorig jaar gevormde reserve die exclusief bedoeld is als buffer om tegenvallers in het sociaal domein op te vangen. Het ziet ernaar uit dat we voldoende steun krijgen voor dit amendement (van SP, CU, BVH en D66).
Ogen open voor koers naar klimaatneutraal
Een tweede belangrijk aandachtspunt voor ons is dat de gemeente achterstand oploopt op weg naar een klimaatneutrale Utrechtse Heuvelrug in 2035. Zo neemt de ‘klimaatvoetafdruk wonen’ (dus de uitstoot van CO2 uit huizen) veel minder snel af dan de bedoeling is. Het aantal woningen met een geregistreerd hoog energielabel groeit minder snel dan gepland. Ondertussen blijft het aantal verleende subsidies voor energiemaatwerkadvies sterk achter bij de doelstelling.
We hebben onze zorg hierover uitgesproken. Ook steunen we het initiatief van D66 om uit het overschot van 2016 ook een reserve Verduurzaming te vormen. Hiermee kan het college een ambitieus uitvoeringsplan voor het milieubeleidsprogramma financieren. Na de zomer komt deze zogenoemde Routekaart klimaat naar de raad.
Schuldpositie gemeente wellicht reden voor ozb-verhoging
Ten slotte baart het ons zorgen dat de verslechterende schuldpositie van de gemeente bij ongewijzigd beleid de komende jaren. En die schuld is nu al te hoog. Dit is een risico voor de toekomst. De volgende generatie zal, net als wij, het geld willen uitgeven aan voorzieningen in de dorpen. En niet aan het aflossen van schulden die wij nu maken.
Uit de kadernota blijkt dat we voor een gemeente van onze omvang over een verhoudingsgewijs grote ‘onbenutte belastingcapaciteit’ beschikken. Dit betekent dat in onze ogen een hogere onroerendezaakbelasting (ozb) een optie is. Een manier om de schulden tot een verantwoord niveau terug te brengen. In ieder geval is het volgens ons geen optie om te bezuinigen op het minimabeleid (zoals het college voorstelt)